انواع اتصالات لوله

برای تقسیم بندی اتصالات لوله کشی مختلف، معیارهای متعددی وجود دارد. یکی از روش های ساده تر برای طبقه بندی اتصالات لوله کشی، جنس آن ها است. از نظر جنس، می توان اتصالات لوله کشی را به دو دسته اتصالات فلزی و اتصالات پلاستیکی تقسیم کرد. اتصالات فلزی اغلب از جنس گالوانیزه، فولادی، و یا چدنی ساخته می شوند.

اتصالات لوله کشی پلاستیکی نیز معمولاً از جنس های پلی اتیلن، پی وی سی و پلی پروپیلن می باشند. هر یک از این دو دسته، بسته به معیارهای مختلفی مانند نحوه اتصال و کارکرد، انواع مختلفی دارند. همانطور که اشاره شد، اتصالات لوله کشی از جنبه های مختلفی قابل تقسیم هستند.

سایر جنبه های تقسیم بندی لوله ها عبارت است از: نحوه اتصال به لوله و تجهیزات، و کلاس فشاری آن ها. منظور از کلاس فشاری اتصالات، قابلیت تحمل فشار توسط آن ها است. این پارامتر در صنعت، جزو خصوصیت های مهم به شمار می رود، چرا که انواع اتصالات لوله کشی باید توانایی تحمل فشار خط لوله را داشته باشند. اتصالات لوله کشی می توانند بر اساس روش اتصال به لوله نز به دو دسته اصلی تقسیم شوند. که عبارت است از اتصالات جوشی و اتصالات دنده ای یا رزوه ای. اتصالات جوشی نیز خود شامل موارد زیر هستند:

1. اتصالات ساکتی (Socket Weld Fittings): اتصالات ساکتی به طور کلی شامل قسمتی است که داخل لوله جاسازی می شود و قسمتی که به دیواره لوله جوش داده می شود. این نوع اتصالات برای لوله های ساز کم استفاده می شود و اغلب از جوش برق برای اتصال آن استفاده می شود.
2. اتصالات جوش لب به لب (Butt Weld Fittings): اتصالات جوش لب به لب به طور کلی از طریق جوشکاری برق به لوله متصل می شوند. این نوع اتصالات به دلیل قدرت بالا و سازگاری خوب با فشارهای بالا، در برابر لغزش و فشارهای بالا از قوی ترین اتصالات جوشی به شمار می روند.

در ادامه، سایر انواع اتصالات لوله کشی از نظر کارایی و عملکرد معرفی شده است:

• بوشن و نیم بوشن: بوشن وظیفه ایجاد حلقه اتصال بین دو لوله است؛ به عبارت دیگر دو لوله را به یکدیگر متصل می کند.. بوشن با دو شکل رزوه ای یا جوشی و به صورت استوانه ای ساخته می شود.
• زانویی: اتصالات زانویی برای تغییر جهت مسیر لوله کشی در زوایای متداول 45 و 90 درجه استفاده می شود. همچنین یک نوع زانویی به نام زانویی تبدیل نیز وجود دارد که به طور همزمان وظیفه تغییر جهت جریان و تغییر قطر لوله را بر عهده دارد.
• مهره ماسوره: مهره ماسوره از سه بخش نری، مادگی و واسط ارتباطی تشکیل شده است. دو قسمت نری و مادگی بر اساس نوع رزوه ای که دارند روی دو لوله قرار گرفته و این دو قسمت جفت شده توسط واسط که همانند یک پل ارتباطی عمل می کند، به یکدیگر محکم می شوند.
• درپوش: از درپوش ها برای مسدود کردن لوله ها و انشعابات آن ها استفاده می شود. درپوش ها به طور کلی به دو نوع چهار گوش و شش گوش تقسیم می شوند. درپوش چهار گوش معمولاً برای لوله های با قطر کمتر و درپوش شش گوش برای لوله های بزرگتر مناسب است.
• سه راهی مساوی و تبدیلی: سه راهی ها از جمله اتصالات پرکاربرد در لوله کشی بوده که در انواع مختلفی تولید می شوند. با استفاده از این اتصال می توان انشعاب های فرعی را در طول لوله اصلی ایجاد کرد. سه راهی های تبدیل در مسیر فرعی خود دارای سایز متفاوتی هستند.
• چهار راهی: چهار راهی ها عملکردی مشابه سه راهی دارند وباعث ایجاد انشعاب در مسیر جریان می شوند. از این اتصال معمولا در لوله های با قطر کمتر استفاده نشده و کاربرد آن ها نسبت به سه راهی کمتر است.
• مغزی: مغزی به قطعه کوتاهی گفته می شود که دو سر خارجی آن به صورت دنده یا رزوه ای است. مغزی ها به دو نوع روپیچ توپیچ و روپیچ تقسیم می شوند. اتصال مغزی همانند بوشن برای اتصال دو قطعه از اجزای لوله کشی و همچنین تغییر قطر لوله ها استفاده می شود.