شیر سوزنی یک شیر با حرکت خطی است که معمولا برای کنترل جریان و قطع و وصل جریان به کار می رود. شیوه این شیر ساده است و با چرخاندن هندویل شیر، به آسانی می توان میزان جریان سیال عبوری را تنظیم کرد. عمل باز و بسته شدن شیر می تواند به صورت دستی یا خودکارانجام شود. این عملگر میتواند الکتریکی، پنوماتیک یا هیدرولیک باشد که بیشتر در استفاده های صنعتی از این عملگرها استفاده می شود. با این حال، به طور متداول، از عملگر دستی و از نوع هندویل برای باز و بسته کردن آن استفاده می شود.
مهم ترین ویژگی این نوع شیرآلات صنعتی ، موازی بودن آببند با جهت جریان سیال است که این ویژگی سبب می شود شیر برای تنظیم جریان کارآمد باشد و فرسایش دیسک و آببند کاهش یابد؛ هرچند، همین ویژگی مقاومت بالایی در برابر جریان سیال و آشفتگی جریان در درون شیر سوزنی ایجاد می کند.
شیر سوزنی نسبت به سایر انواع شیرها نظیر شیر کشویی، شیر توپی فولادی ، شیر پروانه ای و … که مجرای مستقیم دارند، افت فشار بالایی ایجاد می کند؛ بنابراین، در سیستم هایی که افت فشار عامل کنترلی محسوب می شود و به زیان سیستم است، نباید از شیر سوزنی استفاده کرد.
علاوه بر این، نکته اساسی که در مورد شیر سوزنی وجود دارد این است که به دلیل این که تمام فشار سیال به صورت مستقیم به ساقه شیر (Stem) منتقل می شود سایز این نوع شیرآلات نهایتا به DN 300 می رسد. البته ممکن است به صورت استثناء، شیر سوزنی در سایزهای بزرگتر از 300 نیز تولید شود؛ در چنین حالتی، در تولید و کاربست آن باید از قوانین و اصول خاصی تبعیت کرد. به طور مثال، بال ولو تا سایز DN 1200 نیز تولید و استفاده شده است.